คู่มือเลือกรถเครนขนาดเล็ก-ใหญ่ ให้เหมาะกับงานยกจริงทุกประเภท

การเลือกใช้รถเครนให้เหมาะสมกับลักษณะงาน ไม่ใช่แค่เรื่องของขนาดน้ำหนักที่จะยกเท่านั้น แต่ยังเกี่ยวข้องกับพื้นที่ปฏิบัติงาน, ระยะยก (Radius), ความสูงของการยก, ข้อจำกัดเรื่องพื้นผิว, การเข้าถึงพื้นที่แคบ รวมถึงงบประมาณและเวลาในการดำเนินงาน เพราะหากเลือกผิด อาจทำให้ต้นทุนเพิ่ม งานล่าช้า หรือร้ายแรงกว่านั้นคือเกิดอุบัติเหตุที่ไม่คาดคิด ในบทความนี้ เราจะมาเจาะลึกวิธีพิจารณาว่า “รถเครนเล็ก” หรือ “รถเครนใหญ่” แบบไหนที่ตอบโจทย์หน้างานของคุณได้อย่างเหมาะสมที่สุด

ขนาด “ตัน” ของเครนบอกอะไรกับเรา ?

สิ่งแรกที่ต้องทำความเข้าใจให้ตรงกันคือ ตัวเลข “พิกัดการยก” (Tonnage Rating) ของเครน เช่น 10 ตัน, 50 ตัน, หรือ 550 ตัน ไม่ได้หมายความว่าเครนคันนั้นจะสามารถยกของที่มีน้ำหนักเท่านั้นได้ในทุกสถานการณ์ แต่ตัวเลขดังกล่าวคือ ความสามารถในการยกสูงสุด (Maximum Lifting Capacity) ภายใต้เงื่อนไขที่ “สมบูรณ์แบบที่สุด” ซึ่งในทางปฏิบัติแทบไม่เคยเกิดขึ้น โดยเงื่อนไขสมบูรณ์แบบที่ว่านี้ หมายถึง

• รัศมีที่ใกล้ตัวเครนมากที่สุด (Minimum Working Radius) : จุดศูนย์กลางของวัตถุที่ยก อยู่ใกล้กับจุดหมุนของตัวเครนมากที่สุดเท่าที่จะทำได้
• ความยาวบูมที่สั้นที่สุด (Shortest Boom Length) : ใช้บูม (แขนเครน) ที่สั้นที่สุดเท่าที่เป็นไปได้

เมื่อใดก็ตามที่ต้องยืดบูมออกไปยาวขึ้น หรือต้องยกของในรัศมีที่ไกลออกไป ความสามารถในการยกของเครนจะลดลงอย่างมากตามตารางพิกัดการยก (Load Chart) ที่ผู้ผลิตกำหนดไว้เสมอ ดังนั้น การจะยกของหนัก 5 ตัน ไม่ได้หมายความว่าใช้เครน 10 ตันแล้วจะปลอดภัยเสมอไป อาจจะต้องใช้เครนขนาด 25 ตัน หรือ 50 ตัน ก็เป็นได้ หากต้องยกไปวางในระยะที่ไกลหรือสูงมาก

รถเครนเล็กตอบโจทย์ในพื้นที่จำกัดและงานที่ต้องการความเร็ว

รถเครนขนาดเล็ก (10-50 ตัน) เป็นเครื่องจักรที่มีความคล่องตัวสูงและถูกใช้งานอย่างแพร่หลายที่สุด ด้วยขนาดที่กะทัดรัดและน้ำหนักที่ไม่มากเกินไป ทำให้เป็นตัวเลือกที่เหมาะสมในหลากหลายประเภทงาน ตัวอย่างเช่น

• งานในพื้นที่แคบและจำกัด : ไซต์งานในเมือง, โรงงานที่มีเครื่องจักรหนาแน่น หรือซอยแคบ ๆ ที่รถเครนใหญ่ไม่สามารถเข้าถึงได้ แต่รถเครนเล็กสามารถเข้าไปทำงานได้อย่างสะดวก
• งานที่น้ำหนักยกไม่มาก (ประมาณ 3–10 ตัน) : เช่น การยกแผ่นพื้นสำเร็จรูป, เทคอนกรีตด้วยกระเช้า (Bucket), ยกถังบำบัด, ติดตั้งป้าย หรือยกโครงหลังคาขนาดเล็ก
• งานที่ต้องการความรวดเร็วและเคลื่อนย้ายบ่อย : ด้วยขนาดที่เล็ก ทำให้การติดตั้ง (Setup) และการเก็บ (Pack Up) ทำได้อย่างรวดเร็ว เหมาะกับงานที่ต้องย้ายจุดยกหลาย ๆ จุดภายในวันเดียว เช่น งานวางท่อ, ยกต้นไม้ หรือการขนย้ายวัสดุก่อสร้างรอบ ๆ โครงการ
• งานติดตั้งในแนวราบที่ไม่ต้องการความสูงมาก : การติดตั้งเครื่องปรับอากาศ (Chiller), วางคานแนวนอน, หรือยกของขึ้นบนอาคาร 2-3 ชั้น ซึ่งระยะบูมของรถเครนเล็กสามารถทำงานได้สบาย ๆ
• โครงการที่ต้องการควบคุมงบประมาณ : ค่าเช่ารถเครนขนาดเล็กย่อมเยากว่าเครนขนาดใหญ่ ทำให้เป็นตัวเลือกที่คุ้มค่าสำหรับงานที่ไม่ต้องการแรงยกสูง

รถเครนใหญ่ ขุมพลังสำหรับงานเมกะโปรเจกต์และงานสุดท้าทาย

เมื่อความหนัก ความสูง และความไกล เข้ามาเป็นปัจจัยหลัก รถเครนใหญ่ (80 ตันขึ้นไป) คือคำตอบที่เหมาะสม ด้วยศักยภาพในการยกที่มหาศาลและเทคโนโลยีด้านความปลอดภัยขั้นสูง ทำให้สามารถรับมือกับงานที่ซับซ้อนและมีความเสี่ยงสูงได้ ตัวอย่างเช่น

• งานที่ต้องยกของ “หนักมาก” : การยกชิ้นส่วนสะพาน, เครื่องกำเนิดไฟฟ้า (Generator), หม้อแปลงไฟฟ้า (Transformer), หรือเครื่องจักรหนักในโรงงานอุตสาหกรรม ซึ่งมีน้ำหนักตั้งแต่ 20 ตัน ไปจนถึงหลายร้อยตัน
• งานที่ต้องยก “สูงและไกล” : การก่อสร้างอาคารสูง, ติดตั้งเสาส่งสัญญาณ, ประกอบชิ้นส่วนกังหันลม หรือยกอุปกรณ์ขึ้นไปบนยอดอาคาร ซึ่งจำเป็นต้องใช้บูมที่ยาวเป็นพิเศษและมีกำลังยกที่เพียงพอในระยะที่ไกลออกไป
• งานที่ต้องการ “ความปลอดภัยสูงสุด” : ในพื้นที่ที่มีความอ่อนไหวสูง เช่น โรงกลั่นน้ำมัน, โรงไฟฟ้า หรือโรงงานปิโตรเคมี ที่อุบัติเหตุเพียงเล็กน้อยอาจสร้างความเสียหายมหาศาล การใช้รถเครนใหญ่ที่มีค่าความปลอดภัย (Safety Factor) สูงกว่าและมีเสถียรภาพมากกว่าจึงตอบโจทย์
• งานโครงสร้างขนาดใหญ่ : การติดตั้งโครงสร้างเหล็ก (Steel Structure) ในสนามกีฬา, โรงงาน หรือห้างสรรพสินค้า ซึ่งต้องยกชิ้นส่วนที่มีทั้งขนาดใหญ่และน้ำหนักมากไปประกอบในที่สูง
• งานที่มีแผนการยกซับซ้อน (Complex Lift Plan) : เช่น การยกแบบพลิกชิ้นงาน (Tailing Lift), การยกประสานกันของเครนสองคัน (Tandem Lift) หรือการยกในพื้นที่ที่มีสิ่งกีดขวางจำนวนมาก ที่ต้องอาศัยการคำนวณที่แม่นยำและขีดความสามารถของรถเครนใหญ่

6 ปัจจัยสำคัญที่ต้องพิจารณา เพื่อเลือกขนาดรถเครนที่ใช่

1. น้ำหนักของวัตถุ (Load Weight) : ไม่ใช่แค่น้ำหนักของสิ่งของที่จะยก แต่ต้องรวมน้ำหนักของอุปกรณ์ช่วยยกทั้งหมดด้วย เช่น สลิง, โซ่, และตะขอ
2. ระยะบูมและรัศมีการยก (Boom Length & Working Radius) : ต้องวัดระยะทางจากจุดศูนย์กลางของเครนไปยังจุดที่จะวางของ (รัศมีการทำงาน) และความยาวบูมที่ต้องใช้เพื่อข้ามสิ่งกีดขวางต่าง ๆ นี่คือสองตัวแปรที่ส่งผลต่อความสามารถในการยกมากที่สุด
3. ความสูงของการยก (Lifting Height) : ความสูงจากพื้นถึงจุดที่จะวางของ บวกกับความสูงของตัววัตถุและอุปกรณ์ช่วยยกจะเป็นตัวกำหนดความยาวบูมขั้นต่ำที่ต้องการ
4. ลักษณะของพื้นหน้างาน (Ground Conditions) : พื้นดินต้องมีความมั่นคงแข็งแรงพอที่จะรับน้ำหนักของรถเครนและน้ำหนักที่ยกได้ หากเป็นพื้นดินอ่อน, ดินถมใหม่ หรืออยู่ใกล้ทางลาดชัน อาจต้องมีการเตรียมพื้นที่ เช่น การบดอัดหรือใช้แผ่นเหล็กรองขาเครน (Crane Pad) เพิ่มเติม
5. ความสามารถในการเข้าถึงพื้นที่ (Site Access) : ตรวจสอบเส้นทางเข้า-ออก, ความกว้างของถนน, วงเลี้ยว และสิ่งกีดขวางทางอากาศ เช่น สายไฟฟ้าหรือกิ่งไม้ เครนขนาดใหญ่อาจต้องการพื้นที่ในการเข้าและติดตั้งมากกว่าที่คิด
6. เวลาทำงาน และงบประมาณ (Timeline & Budget) : การวางแผนที่ดีจะช่วยให้ใช้เครนได้อย่างมีประสิทธิภาพสูงสุด ลดชั่วโมงการทำงานที่ไม่จำเป็นลง และควบคุมค่าใช้จ่ายให้อยู่ในงบประมาณที่ตั้งไว้

ไม่ว่าคุณจะต้องการเช่ารถเครนขนาดเล็ก 25 ตัน ในพื้นที่อยุธยา แหลมฉบัง รวมถึงนิคมอุตสาหกรรมอื่น ๆ หรือต้องการเช่าโมบายเครน 300 ตัน สำหรับโครงการระดับชาติ EK CRANE มีให้ครบทุกขนาด ตั้งแต่ 10 ตัน ไปจนถึง 550 ตัน พร้อมคนขับและทีมวางแผนการยกของมืออาชีพที่จะช่วยประเมินหน้างาน วาง Lifting Plan ตามมาตรฐานความปลอดภัย และสนับสนุนอุปกรณ์เสริมทุกชนิดเพื่อให้คุณทำงานได้อย่างราบรื่น ปลอดภัย และคุ้มค่าที่สุด

ติดต่อ EK CRANE วันนี้ เพื่อรับข้อเสนอพิเศษและแผนการเช่าที่ตอบโจทย์ทุกความต้องการ !

• สำนักงานใหญ่ (กรุงเทพฯ, สมุทรปราการ) โทร 02-745-9999
• สำนักงานใหญ่ (ระยอง) โทร 038-682-666
• สาขาย่อย (แหลมฉบัง) 038-482-666
• LINE : @EKCRANE

แหล่งอ้างอิง

1. How to Read a Crane Load Chart?. สืบค้นเมื่อวันที่ 8 กันยายน 2568 จาก https://heavyequipmentcollege.edu/how-to-read-a-crane-load-chart
2. Evolution of the crane selection and on-site utilization process for modular construction multilifts. สืบค้นเมื่อวันที่ 8 กันยายน 2568 จาก https://www.academia.edu/26975009/Evolution_of_the_crane_selection_and_on_site_utilization_process_for_modular_construction_multilifts?utm