4 ผู้เค คืออะไร, 4 ผู้ปั้นจั่น หมายถึงใคร ซึ่ง​คำถามนี้มักจะพบบ่อยมากขึ้นเรื่อยๆ

โดยเครน 4 ผู้ จะประกอบด้วย 1. ผู้ให้สัญญาณเครน (signal man) 2. ผู้ยึดเกาะวัสดุ (rigger) 3. ผู้บังคับรถเครน (crane operator) และ 4. ผู้ควบคุมเครน (crane supervisor) โดยเครน 4 ผู้ จะมีความหมายและมีหน้าที่ ดังนี้

1. ผู้ให้สัญญาณเครน (Signal Man)

ในหลายครั้งที่เราพบว่าการเกิดอุบัติเหตุในการทำงานกับปั้นจั่นนั้นเกิดจากการให้สัญญาณที่ไม่ถูกต้องจากผู้ให้สัญญาณปั้นจั่น ทำให้การทำงานเกิดความสับสันและนำไปสู่อุบัติเหตุ การให้สัญญาณในการทำงานกับปั้นจั่นนั้นพนักงานผู้ให้สัญญาณต้องมีความเข้าใจในท่าทางต่างๆ ตามหลักสากล รวมไปถึงเป็นไปในรูปแบบเดียวกันกับทีมงานหรือผู้บังคับปั้นจั่น พนักงานที่ทำงานกับปั้นจั่นจึงมีความจำเป็นที่จะต้องเรียนรู้เทคนิคต่างๆ เพื่อให้สามารถปฏิบัติงานได้อย่างปลอดภัย  โดยรายละเอียดงานของ Signal man มีลักษณะดังนี้

• สามารถรู้และเข้าใจการให้สัญญาณมือ
• แสดงการใช้สัญญาณดังกล่าวได้อย่างมีประสิทธิภาพ
• เข้าใจการใช้งานและข้อจำกัดของอุปกรณ์ ซึ่งรวมถึงไดนามิกของเครนที่เกี่ยวข้องกับการแกว่ง การยก การลดระดับ การหยุดโหลด และการโก่งตัวของบูมจากน้ำหนักของรอก
• แสดงให้เห็นว่า signal man สามารถปฏิบัติตามข้อกำหนดข้างต้นผ่านการทดสอบด้วยภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ
• ได้รับการประเมินโดยผู้ประเมินที่ผ่านการรับรอง หรือบุคคลที่สามภายในองค์กร

2. ผู้ยึดเกาะวัสดุ (Rigger)

” Rigger ” เป็นหนึ่งในคำศัพท์ที่ประกอบขึ้นเป็นอาชีพต่างๆ ที่ไม่เกี่ยวข้องกันจริงๆ ตั้งแต่การก่อสร้างไปจนถึงการเดินเรือ ในการก่อสร้าง Rigger เป็นผู้เชี่ยวชาญในการผูกมัด การปรับสมดุล การจัดการ และการเคลื่อนย้ายของหนักในอุตสาหกรรมก่อสร้างซึ่งอาจจะต้องการความเชี่ยวชาญและการฝึกอบรมที่แตกต่างจากงานอื่น ๆ อย่างสิ้นเชิง

สมมติว่า ถ้าโครงการก่อสร้างต้องใช้รถเครนเพื่อย้ายท่อคอนกรีตหนักจากด้านหนึ่งของแปลงไปอีกด้านหนึ่ง ซึ่งไม่ใช่สิ่งที่จะทำได้ง่าย ถ้าทำไม่ถูกต้องท่ออาจจะลื่น หรือเครนอาจจะเสียการทรงตัว ทำให้เกิดอุบัติเหตุได้ ดังนั้น Rigger จะต้องมีความเชี่ยวชาญเพื่อให้การดำเนินงานเป็นไปอย่างราบรื่น โดยรายละเอียดงานของ Rigger มีลักษณะดังนี้

• Rigger รู้วิธีเชื่อมต่อสายเคเบิลหรือเชือกกับโหลด ซึ่งรวมถึงรู้ว่าต้องผูกปมที่ถูกต้องอย่างไร และสามารถรองรับได้อย่างปลอดภัย
• สามารถระบุอันตรายใดๆ ที่เกี่ยวข้องกับการยกและการเคลื่อนย้ายงานได้
• สามารถให้สัญญาณมือและถ่ายทอดความหมายไปยังเพื่อนร่วมงานคนอื่น ๆ ได้
• ต้องถอดทำความสะอาดและจัดเก็บอุปกรณ์เสื้อผ้าหลังการใช้งาน
• ประเมินน้ำหนักและขนาดของวัตถุที่จะยกและตัดสินใจอุปกรณ์ที่จะใช้
• สามารถระบุอันตรายใด ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการยกและการเคลื่อนย้ายงานระบุและลดความอันตรายที่เกี่ยวข้องได้
• สามารถคำนวณตำแหน่งของจุดศูนย์ถ่วงได้ว่าต้องอยู่ตำแหน่งใด  และตรวจสอบให้แน่ใจว่าโหลดที่ยกมีความเสถียร
• ปฏิบัติตามขั้นตอนอาชีวอนามัยและความปลอดภัยในการทำงาน
• ส่งสัญญาณและแนะนำผู้ประกอบการเครนในระหว่างการยก
• สามารถใช้อุปกรณ์ต่างๆ สามารถติดตั้ง และรื้ออุปกรณ์รอกได้ เช่น สลิง, ตะขอและห่วง, คันเร่ง, และกว้าน เป็นต้น
• ยกและติดตั้งแผงสำเร็จรูปที่ทำจากเหล็กแก้วหรือคอนกรีต
• ตรวจสอบอุปกรณ์ยกทั้งหมดก่อนและหลังการยกเพื่อให้แน่ใจว่าอุปกรณ์ไม่ได้รับความเสียหายหรือเสียหาย
• ตรวจสอบให้แน่ใจว่าโครงสร้างที่ติดตั้งทั้งหมดปลอดภัยและเป็นไปตามมาตรฐาน

3. ผู้บังคับรถเครน, คนขับเครน (Crane Operator)

ในการยกและเคลื่อนย้ายวัสดุรอบๆ สถานที่ก่อสร้างอย่างปลอดภัยและมีประสิทธิภาพมากที่สุด ในฐานะที่เป็นคนขับรถเครน จะต้องมีความเข้าใจในวิธีการขับและบำรุงรักษาเครื่องจักร ต้องมีความสามารถในการขนย้าย ยก และเคลื่อนย้ายของหนักโดยใช้เครนเคลื่อนที่หรือเครนอยู่กับที่ด้วยความแม่นยำสูงสุด ซึ่งงานนี้ต้องการคนที่สามารถทำงานเป็นทีมได้ ปฏิบัติตามคำแนะนำ และใช้เครื่องจักรขนาดใหญ่ได้สบาย โดยรายละเอียดงานของ Crane operator มีลักษณะดังนี้

• ดำเนินการตรวจสอบความปลอดภัยของเครนในแต่ละวัน
• ติดตั้งเครนและใช้งานเครน
• ต้องควบคุมทิศทางและความเร็วของปั้นจั่น
• ขนย้ายสิ่งของรอบไซต์งานตามแบบหรือกำหนดการ
• ตรวจสอบความเสถียรของเครนและน้ำหนักบรรทุก
• ต้องร่วมงานกับผู้ส่งสัญญาณ (Banksman) เพื่อความปลอดภัยของไซต์งาน
• มีความรู้ทางกลเกี่ยวกับการออกแบบและการใช้อุปกรณ์ที่ใช้งานได้ตลอดจนความสามารถในการซ่อมแซมเล็กน้อย
• ต้องจดบันทึก ปฏิบัติตามคำแนะนำ และขั้นตอนเฉพาะของใบงานแต่ละใบสำหรับการโหลดรายการ
• ต้องตรวจสอบเครน สายเคเบิล รอก อุปกรณ์จับยึด และชิ้นส่วนอื่นๆ ทุกวัน เพื่อตรวจสอบว่าไม่มีปัญหาด้านความปลอดภัยหรือการทำงานผิดปกติที่ต้องแก้ไข
• เข้าใจและสื่อสารสัญญาณมือไปยังเพื่อนร่วมงานคนอื่น ๆ

4. ผู้ควบคุมเครน (Crane Supervisor)

ผู้ควบคุมเครน (Crane Supervisor) คือ ผู้ที่รับผิดชอบด้านการจัดการและความปลอดภัยของสมาชิกที่ทำงานในไซต์ โดยจะตรวจสอบกฎระเบียบด้านสุขภาพและความปลอดภัยทั้งหมด ซึ่ง Srane supervisor มีระดับความรับผิดชอบและการกำกับดูแล

อย่างไรก็ตาม อาจจะแตกต่างกันไปในแต่ละงาน ซึ่งทั้งหมดก็ขึ้นอยู่กับความเสี่ยงและความซับซ้อนของงานที่กำลังดำเนินการ ลิฟต์มาตรฐานทั่วไปจะต้องการการดูแลน้อยกว่าลิฟต์ที่ต้องใช้หลายตัวและมีความซับซ้อนมากกว่า  โดยรายละเอียดงานของ Crane supervisor มีลักษณะดังนี้

• ต้องรับผิดชอบต่อการจัดการและความปลอดภัยของผู้ที่ทำงานในไซต์งาน ตรวจสอบว่า มีการปฏิบัติตามกฎระเบียบและความปลอดภัยตลอดเวลา
• แจ้งให้หัวหน้างานทราบถึงอันตรายหรืออันตรายที่อาจเกิดขึ้น
• ประสานงานและดูแลกิจกรรมการยกทั้งหมดตามแผนการยก
• มีความสามารถในการใช้งานและควบคุมอุปกรณ์ได้
• ต้องตรวจสอบสภาพพื้นดินปลอดภัยสำหรับการทำงานใดๆ ที่เกี่ยวข้องกับเครนเคลื่อนที่
• สามารถในการใช้เครื่องมือ ซ่อมแซม และบำรุงรักษาเครื่องจักรได้
• สามารถดำเนินมาตรการที่เหมาะสมเพื่อแก้ไขสภาวะที่ไม่ปลอดภัย

ทำไมต้องมีการอบรมเครน 4 ผู้

การอบรมเครน หรือการอบรมปั้นจั่น คือ การอบรมตามหลักสูตรการทำงานเกี่ยวกับเครนหรือปั้นจั่นตามกฎหมาย ซึ่งกฎหมายได้กำหนดให้สถานประกอบกิจการหรือผู้ที่ทำงานกับเครนหรือปั้นจั่นจะต้องผ่านการอบรมเครน 4 ผู้ ซึ่งการอบรมเครน สิ่งสำคัญที่ควรรู้ คือ เครนหรือปั้นจั่น แบ่งออกเป็น 2 ประเภท ได้แก่ เครนชนิดเคลื่อนที่และเครนชนิดอยู่กับที่ ดังนั้น ก่อนจะเข้ารับการอบรมผู้เข้าอบรมจะต้องตรวจสอบให้ดี เนื่องจากหลักสูตรในการอบรมเครนจะแตกต่างกันออกไป

ซึ่งนายจ้างจะต้องส่งลูกจ้างที่ปฏิบัติงานเกี่ยวกับเครนหรือปั้นจั่นเข้ารับการอบรมให้เป็นไปตามกฎกระทรวงกำหนดมาตรฐานในการบริหาร การจัดการด้านความปลอดภัยอาชีวอนามัยและสภาพแวดล้อมในการทำงานเกี่ยวกับเครื่องจักร ปั้นจั่น และหม้อน้ำ พ.ศ. 2564 นอกจากนั้นยังเป็นไปตามกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน เรื่องหลักเกณฑ์และวิธีการอบรมหลักสูตรการปฏิบัติหน้าที่ผู้บังคับปั้นจั่น ผู้ยึดเกาะวัสดุ หรือผู้ควบคุมการใช้ปั้นจั่นและการทบทวนการอบรมการทำงานเกี่ยวกับเครนหรือปั้นจั่น พ.ศ. 2554 เพื่อให้สถานประกอบกิจการส่งพนักงานที่เกี่ยวข้องกับการทำงานกับปั้นจั่นหรือเครนเข้ารับการอบรมตามหลักสูตรที่กฎหมายได้กำหนด

การอบรมเครน อย่างเช่น ผู้ให้สัญญาณปั้นจั่น ทำให้เกิดความเข้าใจถึงเทคนิค การให้สัญญาณกลับไปยังผู้บังคับ บ่อยครั้งที่เรามักพบว่าอุบัติเหตุนั้นเกิดขึ้นจากการให้สัญญาณที่ไม่ถูกต้อง ก่อให้เกิดความสับสนแก่ผู้บังคับ ท้ายที่สุดแล้วทำให้เกิดอุบัติเหตุขึ้น ดังนั้น พนักงานผู้ให้สัญญาณต้องได้เรียนรู้ท่าทางการให้สัญญาณต่างๆ อย่างถูกต้องตามมาตรฐานสากล เพื่อให้เกิดความปลอดภัยในการทำงาน ในขณะเดียวกันผู้บังคับเครนหรือปั้นจั่น ก็ต้องเข้าใจท่าทางการส่งสัญญาณ เพราะหากไม่เข้าใจ ไม่รู้ว่าแต่ละท่า หมายถึงอะไร หรือสื่อถึงอะไร อุบัติเหตุก็เกิดขึ้นได้เช่นเดียวกัน

ซึ่งอย่างที่เราได้กล่าวไปในตอนต้นว่า การอบรมเครน ผู้เข้ารับการอบรมต้องตรวจสอบให้แน่ใจว่า ตนเองปฏิบัติงานเกี่ยวกับเครนหรือปั้นจั่นประเภทใด โดยปั้นจั่นแบ่งออกเป็น 2 ประเภทหลักๆ ได้แก่ ปั้นจั่นชนิดเคลื่อนที่และปั้นจั่นชนิดอยู่กับที่ หลักสูตรการอบรมนั้นแตกต่างกันออกไป ดังนั้น นายจ้างก่อนส่งพนักงานเข้ารับการอบรมต้องดูให้ดีๆ

ปัจจุบันมีสถาบันต่างๆ ที่รับอบรมเครน เลือกสถาบันที่เชื่อถือได้ สถาบันนั้นต้องได้รับอนุญาตอย่างเป็นทางการจากกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน ได้รับมาตรฐาน ISO 9001 : 2015 เป็นสถาบันที่ได้รับความไว้วางใจจากลูกค้าชั้นนำ หลักสูตรการเรียนการสอนต้องได้มาตรฐานสากล ผู้อบรมหรือวิทยากรจะต้องมีความรู้มีความสามารถและมีประสบการณ์ สามารถถ่ายทอดวิชาความรู้ รวมถึงเทคนิคต่างๆ ได้ดีเยี่ยม เพื่อให้ผู้เข้ารับการอบรมเกิดความรู้และความเข้าใจ สามารถนำไปใช้ได้อย่างถูกต้อง